Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM), İran ile İsrail arasındaki çatışmaların ardından 24 Haziran-9 Temmuz tarihleri arasında İran’dan toplam 508 bin 426 Afgan vatandaşının zorla sınır dışı edildiğini açıkladı. Bu sayı, 2020'li yıllarda tek seferde gerçekleşen en büyük zorunlu göç hareketlerinden biri olarak kaydedildi.
GÜVENLİK GEREKÇESİ VE KAMUOYU BASKISI
İranlı yetkililer, sınır dışı işlemlerinin hızlanmasında güvenlik kaygılarının belirleyici olduğunu öne sürdü. İsrail’in saldırılarından sonra bazı Afganların sabotaj ve casuslukla suçlanması, ülkede yaşayan Afgan göçmenlere karşı olumsuz kamuoyu baskısını artırdı. Medyada yer alan haberlere göre, Afganların bir kısmı “ülke güvenliğine tehdit” olarak gösterildi.
EŞYALARINI TOPLAMADAN SINIR DIŞI EDİLDİLER
Uluslararası medya kuruluşlarına konuşan Afganlar, eşyalarını dahi toplamalarına izin verilmeden apar topar gözaltına alınıp mülteci kamplarına götürüldükten sonra sınır dışı edildiklerini anlattı. Bu süreçte birçok kişi temel ihtiyaçlara erişemedi. Yiyecek ve içeceklerin fahiş fiyatlardan satıldığı, parası olmayanların ise aç ve susuz kaldığı ifade edildi.
Ayrıca sınır bölgelerinde sıcaklığın 52 dereceye kadar çıktığı, aşırı sıcaklar nedeniyle hayatını kaybedenlerin olduğu bildirildi.
AFGAN GÖÇÜNÜN 46 YILLIK GEÇMİŞİ
Afganistan’dan İran’a yönelik düzensiz göç, 1979’daki Sovyet işgalinden bu yana devam ediyor. Bu süreçte ABD işgali, iç savaşlar ve Taliban’ın yönetimi ele geçirmesi gibi gelişmeler, göç dalgasını sürekli kıldı. İran’da yaklaşık 6 milyon Afgan vatandaşı bulunduğu, bunlardan 2 milyondan fazlasının izinsiz şekilde ülkede yaşadığı belirtiliyor.
CUMHURBAŞKANI PEZEŞKİYAN’IN SEÇİM VAADİ
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, seçim kampanyası sırasında düzensiz göçün ülkede uyuşturucu ve istihdam alanında ciddi sosyal sorunlara yol açtığını belirterek, bu sorunu çözeceklerini açıklamıştı.
İran yönetimi, doğu sınırlarında düzensiz göçü engellemek amacıyla 2023 yılında yaklaşık 900 kilometre uzunluğunda bir duvar inşa etmeye başladı.
TEPKİLER VE İTİRAZLAR
İran medyasında söz konusu sınır dışı uygulamalarına karşı tepkiler de dile getiriliyor. Göçmenlere yönelik ayrımcılığı eleştiren 1300’den fazla İranlı ve Afgan aktivist, yayımladıkları ortak bir mektupla sınır dışı işlemlerinin durdurulması çağrısında bulundu.
