Çin’in bir numarası Xi Jinping belirsizliği artırdı. 12 Kasım’da Pekin Cumhuriyet Sarayı’nda yılın en önemli siyasi buluşması gerçekleşti. Çin Komünist Partisi merkez komitesinin 376 üyesinin bir araya geldiği kapalı genel oturumun semeresi boşuna beklenildi.
15 Kasım akşam saatlerinde resmi medya mensupları Kasım 2012’den beri Cumhurbaşkanı ve Komünist Parti Genel Sekreteri’nin yaklaşık yirmi sayfadan oluşan programını yayınlayarak herkesi şaşırttı.
Önümüzdeki on yıllık sürece yönelik önemli reformlar dizisi, Xi Jinping ve Başbakan Li Kediang tarafından oluşturulan yeni yönetici kadronun yol haritası.
Guangdong Partisi’nin eski Genel Sekreteri güney sınırı eyaletinde nispeten açık yönetim yaklaşımıyla bilinen Wang Yang’ın sorumluluğu altındaki çalışma grubuna emanet edildi denetimi.
Çin ve dünyanın geri kalanı için önemli sonuçları olacak bazı yenilikler: Amerika’nın NSA’sı modelinde bir ulusal güvenlik komisyonu oluşturmak; kamu sektöründe bazı grupların sermayesini halka açmak ve başka grupların da temettülerini devlete iade etmek durumunda kalacağı yeni bir düzen.
Göçmen işçileri ikinci sınıf vatandaş statüsüne hapseden Hukou (Huji) sisteminin kademeli olarak ıslah edilmesi onaylandı.
Parti-devletin son derece tartışmalı iki imtiyazına dikkat çeken iki açıklama: Tek çocuk politikası gevşetilecek; Lao-Jiao sistemi –Mao’lu yılların hantal mirası– yani iş kanalıyla yeniden-eğitim kampları, suçları önlemede yararlı bir araç olduğunu düşünen güvenlik aygıtının gönülsüzlüğüne rağmen, tamamen kaldırılacak.
Bu iki karar, temel vatandaşlık haklarını yiyip bitiren ve hukuk devletinin tesis edilmesine gem vuran idari alanı yeniden biçimlendiriyor. Bu evrimin başlangıcı, çoğu zaman Çin’de kademeli bir biçimde yürütülen liberal gelişmelerin sahip olduğu zincirleme bir etkiye sahip olabilir.
Fakat bunun illa radikal bir alt üst oluşun işareti olması gerekmez. 2000’li yılların sonu itibariyle ve özellikle yeni bir yönetici kadronun göreve gelmesiyle birlikte Parti iktidarını takviye ediyor görünüyor.
Parti, sivil topluma veya mukavemetinin ne kadar güçlü olduğunu belli eden taslak halindeki her hangi bir muhalif örgüte yer açma konusunda hala isteksiz. Siyasi reform zamanı değil ve muhalif görüş veya eleştirilerin takibine devam ediliyor.
Xi Jinping yönetimdeki ilk yılı boyunca, soldaki ana rakibi ve yolsuzluktan ömür boyu hapisle yargılanan Neo-Maoist Bo Xilai’yi savuşturup, ekonomiyi sınırlamak ve doğal kaynaklara doymayan ihracat odaklı modelden çıkma ihtiyacındaki ikinci küresel ekonomik gücün reformların yeni bir evresine geçmesini engellemekle suçladığı gruplara saldırarak iktidarını konsolide etti.
Genel toplantı, Parti’nin esastan, yani iktidar tekelinden ödün vermeden koşullara uyabileceğini teyit etmiş oldu.
Kaynak: Le Monde, 17 Kasım 2013
Dünya Bülteni için çeviren: Muhsin korkut
