Guardian’ın yayımladığı habere göre, İsrail hükümeti ile Google ve Amazon arasında 2021 yılında imzalanan 1,2 milyar dolarlık “Nimbus Projesi” kapsamında, teknoloji devlerinin gizli bir “göz kırpma mekanizması” kurmayı kabul ettiği ortaya çıktı. Bu sistemle şirketler, yabancı mahkemelerden gelen veri taleplerini doğrudan açıklamadan İsrail’e bildirmekle yükümlü hale geldi.
Belgeler ve yetkililerin açıklamalarına göre, veri talebi geldiğinde bu bilgi, "özel tazminat ödemesi" adı altında sembolik ücretlerle iletiliyor. Ödemeler, talepte bulunan ülkenin telefon koduna göre belirleniyor. Örneğin ABD’den gelen bir talep için 1.000 şekel, İtalya’dan gelen bir talep için 3.900 şekel ödeme yapılıyor. Eğer talepte bulunan ülke belirlenemiyorsa, 100.000 şekel tutarında bir “geri bildirim” ödemesi gerçekleştiriliyor.
HUKUKİ RİSK UYARISI
Uzmanlar, bu tür bir mekanizmanın yasal riskler taşıdığını belirtiyor. Eski ABD’li savcılar, sistemin mahkeme emirlerinin gizliliğini ihlal edebileceğine ve şirketleri ABD yasalarıyla çatışma tehlikesiyle karşı karşıya bırakabileceğine dikkat çekti.
İSRAİL’İN ŞARTLARI: ERİŞİM ENGELLENEMEZ
Sızan belgelere göre, Google ve Amazon, İsrail’in gizli sistem talebinin yanı sıra, başka koşulları da kabul etti. Nimbus Projesi kapsamında şirketler:
İsrail devlet kurumlarının bulut hizmetlerine müdahale edemiyor.
Hizmet erişimini askıya alamıyor ya da sınırlandıramıyor.
İnsan hakları ihlalleri gerekçesiyle hizmetleri durduramıyor.
Bu maddeler, geçen ay Microsoft’un, İsrail ordusunun Filistinli sivilleri gözetlemek için kullandığı sisteme erişimi kesmesinin ardından gündeme geldi. Microsoft, kararını "sivillerin kitlesel gözetimini kolaylaştırmak istemiyoruz" diyerek savunmuştu. Ancak Nimbus sözleşmesi, Google ve Amazon için benzer bir adımı açıkça yasaklıyor.
ŞİRKETLER VE HÜKÜMETTEN RED
Google ve Amazon, Guardian’ın iddialarını reddetti. Google sözcüsü, "ABD yasalarına veya başka bir ülkenin hukukuna aykırı davranmamız söz konusu değil. Bu tür iddialar tamamen yanlış" açıklamasında bulundu.
Amazon ise "Müşteri verileriyle ilgili yasal taleplere dair küresel ölçekte katı bir süreç uyguluyoruz. Bu süreci gizlilik yükümlülüklerini aşacak şekilde değiştirmiyoruz" ifadesini kullandı.
İsrail Maliye Bakanlığı da haberle ilgili olarak "Şirketler, İsrail’in hayati çıkarlarını koruyan sıkı sözleşme hükümlerine tabidir" dedi.
NIMBUS PROJESİ VE VERİ KONTROLÜ
Nimbus Projesi, İsrail’in tüm kamu kurumları ve ordusuna ait verileri Google Cloud ve Amazon Web Services altyapısına taşımasını kapsıyor. İsrailli yetkililer, özellikle ABD ve Avrupa’daki yasaların yabancı mahkemelere İsrail verilerine erişim imkânı tanımasından endişe ediyor.
Bu nedenle gizli “göz kırpma” sistemiyle verilerin kontrolünü ülkede tutmak istedikleri belirtiliyor.
İnsan hakları örgütleri, projenin Gazze ve Batı Şeria’daki askeri faaliyetlerde kullanılan gözetim teknolojilerini destekleyebileceği yönünde uyarılarda bulunuyor. Ayrıca Google ve Amazon çalışanları, geçen yıl “Drop Project Nimbus” sloganıyla bu anlaşmayı protesto etmişti.
