*Hamas’ın bir kısmı müzakere ediyor, diğer kısmı ise yeniden savaşabilir
Bir ay kadar bir süre zarfında savaşçılarına, roketlerine ve tünellerine İsrail tarafından yapılan saldırılarla hırpalanan Filistinli militan grup Hamas, dikkatlerini barışta hayatta kalmaya çeviriyor.
Her iki taraf, üç günlük ateşkesi uzatmak için görüşmelere hazırlanırken İsrail müzakere masasına Hamas’ın tüm silahlarını teslim etmesini talep edecek derecede cesaretlenmiş olarak geliyor. İsrail bunu Hamas’ın kalesi Gazze’nin “silahtan arındırılması” olarak adlandırıyor. İsrail, silahtan arındırma olmadıkça Gazze’deki ablukasını gevşetmeyeceğini söylüyor.
Görüşmelere aracılık eden ve bir zamanlar Hamas’ın dostu olan Mısır, şimdi bu militan grubun sakat bırakılması çabalarında İsrail’e katıldı. Mısır, yeni hükümetin Hamas’ı silahsızlandıracağı ümidiyle, Hamas ve rakibi laik grup Fetih arasında yapılan son anlaşma kapsamında Gazze’nin birleşik bir Filistin hükümetinin kontrolü altına girmesinden yana.
Ama Hamas’ın üst düzey siyasi lideri Musa Ebu Merzuk, Kahire’deki bir mülakat sırasında, Hamas’ın bu anlaşmadan kârlı çıkacağını söyledi. Ebu Merzuk, Hamas’ın yeni koalisyon hükümetini memnuniyetle karşıladığını ama askeri kanadını bundan ayrı tutacağını ve onun İsrail’le muhtemel bir yeni savaşa hazırlanmasına müsaade edeceğini söyledi.
Ebu Merzuk, Hamas tugaylarının “tamamen ayrı” olduğunu söyledi.
O, Hamas’ın sivil, siyasi kanadının hükümete girdiğini, grubun siyasi liderlerinin konuşmaya ve askeri kanadın politikalarını belirlemeye devam ettiğini söyledi. Ama o, Hamas savaşçılarının yeni hükümetin kontrolü dışında kalmaya devam edeceğinde ısrar etti. Ebu Merzuk, “Şüphesiz onlar yeni birlik hükümetinin dışındadırlar” dedi.
Hem İsrail hem Mısır, yeni kurulan Filistin “birlik” hükümetinin Hamas ve onun Kassam Tugayları olarak adlandırılan askeri kanadının dişlerini sökmek istese de Ebu Merzuk, “Bunu yapamazlar” dedi. “Aynen İsrail’in Kassam’ı yok etmek istemesinde olduğu gibi. Bunu başaramadılar değil mi? Bu kadar basit.”
Analistler Ebu Merzuk’un tanımladığı bu ayrılığın -Hamas’ın siyasi liderlerinin yeni hükümetin arkasında durması ama askeri kanadın da bağımsız kaldığı durum- Gazze’deki sakinleri için ablukadan bir nebze ferahlık elde ederken askeri gücünü de biraz muhafaza edebilmek üzere grubun tek umudu olabileceğini ifade ediyorlar.
İki komşusu olarak hem İsrail hem Mısır, Hamas diğer taraftan gözlerini dikip bakıyorken sınırdaki kısıtlamaları önemli ölçüde gevşetmeye istekli olmadığını açık bir şekilde ortaya koydu. Ama -şiddeti kınayan, İsrail’i tanıyan ve barış sürecine sarılan- yeni uzlaşma hükümeti tarafından Gazze’nin görünüşte kontrol edilmesi daha makbul olabilir.
Ama Hamas, Kassam Tugayları’nı bağımsız ve hayatta tutmayı başarırsa bu durum İsrail’le yeni çatışmalara işaret eder. Bu aynı zamanda Filistin hükümetinin iç güvenlik kuvvetleriyle de çatışma çıkabileceği anlamına gelir. Zira bunlar Gazze’nin kontrolü için tugayla itişip kakışmak durumunda kalacaktır.
Uluslararası Kriz Grubu için Gazze konusunda araştırmalar yapan analist Nathan Thrall, Hamas içindeki asker-sivil ayrımının “ateşkese götürecek tek yol” olduğunu söyledi. O, “Ama bu durum kesinlikle bir kırılganlık unsuru da ortaya koyuyor” dedi.
Aslında Ebu Merzuk da Hamas’ın tugaylarının bir sonraki çatışmalar için hazırlanacağında ısrar etti. Ebu Merzuk, “Biz çatışma çıkmasını istemiyoruz ama direnişimizi de her seferinde öncekinden daha iyi hale nasıl getirebileceğimizi de biliyoruz” dedi.
O, Hamas’ın savaşçıları, silahları ve taktiklerinin İsrail’le yapılan her çatışmadan daha da etkin hale gelerek çıktığını söyledi. Hamas’ın savaşçıları bu sene 60’tan fazla İsrail askerini öldürdü, pusu kurmak üzere tünellerle İsrail’e sızdı ve Tel Aviv havaalanını tehlike altına sokmaya yetecek kadar roket atışları yaptı. Bunların hepsi de Hamas’ın, kendisinden çok daha güçlü İsrail kuvvetlerini sıkıntıya sokmak üzere artan kabiliyetini gösteren beklenmedik gelişmelerdi.
Ama Hamas’a yönelik olarak yapılan yeni baskılar da Ebu Merzuk üzerinde açık bir şekilde görülüyordu. Ebu Merzuk Mısır’da ideolojik olarak Hamas’la müttefik olan eski İslamcı hükümet döneminde gazetecileri Kahire’nin dış kesimlerindeki büyük ofisinde ağırlardı.
Ama Mısır’ın İslamcı cumhurbaşkanının devrilmesinden bu yana yeni hükümet, Hamas’a karşı şiddetli bir hasım haline geldi. Ebu Merzuk da artık eskisi kadar özgür değil.
Koyu bir takım elbise ve yakası açık gömlek giyen Ebu Merzuk, peşinde Hamaslı korumalar ve Mısır gizli polisiyle otelin lobisine girdi. Polis, onun gazetecilerle bir süit odasının mahremiyeti içinde görüşmeler yapmasına mani oldu ve kendisiyle mülakat yapacak gazetecilerin kimliklerinin tespit edilmesini istedi. Hamaslı korumalar onu pencereden uzakta, sırtı duvara dönük olarak konumlandırdı.
Ebu Merzuk, yaptığı görüşmelerin Mısır tarafından yakından takip edilmesinin kendisinin diğer Hamaslılarla temasını kısıtladığını söyledi. O, askeri liderlerle de doğrudan temasının olmadığını ifade etti.
Kahire’deki müttefiklerini kaybetmesine ilaveten, Hamas şimdi de kendisine önemli destek sağlayan İran’la ilişkilerini tamir için çalışıyor. Hamas’ın İran’la ilişkileri, İran’ın Suriye hükümetindeki müttefiklerine karşı Sünni İslamcı isyancılardan taraf olması ve siyasi merkezini Suriye’den taşıması sonrasında bozuldu.
Ebu Merzuk, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Amerika Birleşik Devletleri’yle ilişkileri düzeltme ya da en azından nükleer programından dolayı maruz kaldığı yaptırımları hafifletecek bir anlaşma sağlama çabalarının da Hamas’la olan gerginliği giderme çalışmalarını yavaşlattığını söyledi. O, “Ruhani Batı’yla olan problemleri halletmek istiyor” diye ekledi.
Ebu Merzuk, geçen ay Gazze’de İsrail saldırılarında 1.600’den fazla Filistinlinin ölmesinden sonra salı günü, Hamas’ın hayatta kalarak zafer kazandığını söyledi ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun hiçbir hedefini başaramadığını iddia etti. Ebu Merzuk, Hamas’ın popülerlik kazandığını, halen İsrail’e roket atabildiğini, Gazze altında tünel ağını da yeniden tesis edebileceğini ifade etti.
O, Hamas’ın ateşkesi kabul etmesi için, topraklarına uygulanan ablukadan biraz ferahlama elde etmesi gerektiğini savundu. Ebu Merzuk, “Filistinliler bu çatışmalarda bazı kazançlar elde etmeli” dedi. “Onlar kuşatmanın sona ermesini istiyorlar; tüm kapıların açılmasını istiyorlar.” Bu, Hamas Gazze’yi kontrol ederken İsrail için de Mısır için de kabul edilemez bir şeydir. Ama Ebu Merzuk, Hamas’ın güvenlik ve sınırların sorumluluğunu üstlenmek de dahil Gazze’de yönetimi birleşik hükümetin devralmasına hazır olduğunu söyledi.
O halen bazı gerginlikler olduğunu da teyid etti. Hamas ve Fetih tarafından kontrol edilen Filistin Yönetimi’nin Gazze’yi yönetmek üzere ayrı ayrı çalışanları var.
Ebu Merzuk, “Bir masada iki kişi olması çok zor bir durum” dedi. “Şimdi bizim vazifemiz, bu meseleyi halletmek ve gerçek bir Filistin birlik hükümeti kurmaktır.”
Ama o, baş rakipleri Fetih lideri Mahmud Abbas’a bağlı başkanlık muhafızlarının Gazze’de görev alma ihtimaline dair Hamas içinde daha önceden var olan endişeleri de elinin tersiyle itti.
O, yeni hükümetin güvenlik kuvvetleri hakkında, “Biz, onların Gazze’de sorumluluğu devralmalarında herhangi bir problem çıkarmayacağız” dedi.
Ebu Merzuk, Hamas’ın kendi savaşçılarıyla ilgili olarak da, aynen ateşkesi görüşürken yaptığı gibi, ismen bağımsız olmalarına rağmen halen onlarla konuşabileceği üzerinde durdu.
Ebu Merzuk, “Gazze’deki sivil halkımıza bir mesaj gönderdim, onlar da bu mesajımı Kassam’a ilettiler. Kassam da ‘tamam’ dedi ve ateşi kestiler” dedi. O, “Siyasi pozisyonda görev yapan biri olarak beni dinlediler” diye de ilave etti. “Durumu vuzuha kavuşturmak isterseniz, Hamas iki kanadı ya da iki bölümü olan bir örgüttür.”
Kaynak: New York Times
Dünya Bülteni için çeviren: Mehmet Şeyhoğlu
