Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), küresel ticaret sisteminde artan belirsizlik ve ABD’nin tek taraflı tarife uygulamaları karşısında ekonomik bağlarını güçlendirme amacıyla Çin ve Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) ülkeleriyle ilk üçlü zirvesini başlattı.
Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da düzenlenen ASEAN zirvesinin ikinci gününde gerçekleşen toplantıya, Çin Başbakanı Li Qiang, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Kuveyt Veliaht Prensi Şeyh Sabah Halid Al-Hamad Al-Sabah, Malezya Başbakanı Enver İbrahim ve diğer üst düzey liderler katıldı.
MALEZYA’DAN ÇAĞRI: “DAYANIŞMAYI GÜÇLENDİRELİM”
Zirvenin açılışında konuşan Malezya Başbakanı Enver İbrahim, bölgede artan ekonomik belirsizlikler karşısında ASEAN-GCC iş birliğinin önemine dikkat çekti.
“Jeopolitik düzen dönüşüm geçiriyor. Küresel ticaret sistemi yeni baskılarla karşı karşıya. Bu süreçte ASEAN-GCC ortaklığı, iş birliğini derinleştirmek ve sürdürülebilir refahı güvence altına almak açısından kritik önemde” dedi.
İbrahim, toplantı öncesi yaptığı yazılı açıklamada, ABD’nin son dönemde uyguladığı tek taraflı tarifelerin bölge ekonomileri üzerindeki baskıyı artırdığını ve çok taraflı iş birliği sisteminin parçalanma sürecine girdiğini belirtti.
ÇİN’DEN MESAJ: “GERÇEK ÇOK TARAFLILIK İÇİN İŞ BİRLİĞİ”
Çin Başbakanı Li Qiang, Malezya’ya gelişinde Başbakan Enver İbrahim ile görüşerek üçlü ekonomik iş birliğinin geliştirilmesi çağrısında bulundu.
“Tek taraflılık ve korumacılığın arttığı, küresel ekonomik büyümenin yavaşladığı bu dönemde Çin, ASEAN ve GCC ülkeleriyle açık bölgeselcilik ve gerçek çok taraflılık temelinde daha yakın iş birliği arayışındadır” dedi.
Li, Çin’in Malezya ile birlikte üç taraflı ekonomik dayanışmayı güçlendirmeye hazır olduğunu vurguladı.
TRUMP TARİFELERİ ZİRVE GÜNDEMİNDE
Eski ABD Başkanı Donald Trump tarafından duyurulan yeni gümrük tarifeleri, ASEAN’ın ticaret odaklı ekonomileri üzerinde doğrudan baskı yaratmış durumda. Örgüte üye 10 ülkeden 6’sı, yüzde 32 ile 49 arasında değişen tarifelerden en çok etkilenenler arasında yer aldı.
Trump yönetimi Nisan ayında birçok ülkeye 90 günlük geçici bir tarife ertelemesi uygularken, bu ay Çin’le de benzer bir anlaşma sağladı. Ancak Çin malları hâlen birçok üründe yüksek tarifelerle karşı karşıya.
ORTAK ÇIKARLARDA BULUŞMA ARAYIŞI
Al Jazeera'ya konuşan uzmanlara göre ASEAN, hem Çin hem de Orta Doğu ile olan ilişkilerini derinleştirerek ekonomik esnekliğini artırmayı amaçlıyor. Singapur Ulusal Üniversitesi’nden Chong Ja Ian,
“ASEAN ülkeleri ABD ile ekonomik ilişkilerdeki belirsizlik nedeniyle çeşitlendirmeye yöneliyor. Çin ve Körfez ülkeleriyle ilişkileri güçlendirme çabası bunun bir parçası” ifadelerini kullandı.
Malaya Üniversitesi’nden Khoo Ying Hooi ise Çin’in katılımını şu sözlerle değerlendirdi:
“Li Qiang’ın katılımı zamanlaması açısından dikkat çekici. Çin, Batı ile yaşanan ekonomik ayrışmalar karşısında güvenilir ortak imajını pekiştirmeye çalışıyor.”
WASHINGTON'A ZİRVE DAVETİ YANITSIZ KALDI
Malezya Başbakanı Enver İbrahim, ASEAN-ABD ilişkilerini geliştirme arzusunu da dile getirdi. ABD Başkanı Donald Trump’a bir mektup göndererek bu yıl içinde bir ASEAN-ABD zirvesi düzenlenmesi çağrısında bulunduğunu söyledi. Ancak Malezya Dışişleri Bakanı Mohamad Hasan, Washington’dan henüz resmi bir cevap alınmadığını belirtti.
GÖZLERDEKİ HEDEF: DENGELİ DİPLOMASİ
ASEAN, uzun süredir Çin ve ABD arasında tarafsızlık politikası yürütüyor. Ancak ticaret savaşları, tarifeler ve küresel tedarik zincirindeki kırılmalar, bölge ülkelerini daha çeşitli ve çok yönlü ekonomik ortaklıklar kurmaya yönlendiriyor.
Zirveye gönderilen üst düzey Körfez heyeti de bu iş birliğine verilen önemi ortaya koydu. Katılım düzeyinin yüksekliği, ASEAN-GCC-Çin üçgeninde kurulmak istenen yeni ekonomik yapının işaretleri arasında değerlendiriliyor.
