Rusya ile Ukrayna arasında zaman zaman yaşanan ve Türkiye'yi de etkileyen doğalgaz sevkiyatı konusunun iki boyutu var: Siyasi ve ekonomik.
Siyasi boyut malum Rusya'nın doğalgaz konusunu kullanarak Ukrayna'yı bazı konularda 'hizaya getirme çabaları' olarak tanımlanabilir. Ekonomik boyut ise fiyat ve sevkiyat sistemini kapsıyor.
Sevkiyat ise Ukrayna'dan geçen bu ülkeye ait doğalgaz boru hatları sistemini içeriyor. Rusya'dan çıkan doğalgaz, Ukrayna boru hatları sisteminden geçerek Avrupa'ya ve de Türkiye'ye ulaşıyor. Ukrayna boru hatları sistemi ise Sovyet döneminden kalma, en az 40 yıllık, eskimiş, ömrünü çoktan tamamlamış, problem çıkaran bir sistem. Hem Ukrayna'nın çıkarları ve hem de diğer ülkelerin sağlıklı, kesintisiz doğalgaz ihtiyaçlarının karşılanabilmesi bakımından bu sistemin de en kısa zamanda modernize edilmesi gerekiyor.
Esasen Ukrayna bu konunun üzerinde yıllardır duruyor, bunu kendisi yapamayacağı için Avrupa Birliği vasıtasıyla yapmaya çalışıyor; bu konuda uzun zamandır çaba gösteriyor.
Ukrayna, bu çabalarının sonucunu alabilme yolunda bu hafta önemli bir adım attı. Bu adım, Avrupa Birliği'nin Ukrayna'nın boru hatları sistemini modernize etmesine dönük destek sözü vermesi olarak nitelenebilir.
Bu bağlamda, iki gün önce Brüksel'de yapılan bir yatırım konferansı sırasında Avrupa Birliği yetkilileri, yatırımcı bankalar ve Ukrayna yetkilileri ile yapılan görüşmeler sonucu Ukrayna'nın boru hatları sistemi modernizasyon planı kabul görmüş ve bu konuda bir de ön anlaşma imzalanmış bulunuyor.
Varılan bu ön anlaşmaya göre, Avrupa Birliği ile Ukrayna söz konusu eski boru hatları sistemini hem teknik kapasitesini ve hem de sistemin ticari yönetimini modernize etmeye karar verdi.
Şüphesiz dediğimiz gibi bu karar ve anlaşma henüz genel çerçeve içinde mütalaa edilmeli; zira sistemin modernizasyonu için gereken mali imkânlar, diğer teknik konular halen tasarı aşamasında bulunuyor. Özellikle mali konuda herhangi bir taahhüt ya da söz henüz ortada yok. Üstelik modernizasyonun mali portresi de henüz tam anlamıyla kesinleşmiş değil. Brüksel'de bu konuda temaslar yapan Ukrayna Başbakanı Bayan Yulia Timoşenko, modernizasyonun mali portresinin 5,5 milyar Euro (7,5 milyar dolar) civarında olduğunu söylerken Avrupa Birliği kaynakları, bunun tahmini maliyetinin 2,5 milyar dolar olduğunu ifade ediyorlar.
Ukrayna'nın Avrupa Birliği ile vardığı söz konusu anlaşma bu arada Rusya'yı da oldukça kızdırmış bulunuyor. Nitekim, hem Devlet Başkanı Dimitri Medvedev ve hem de Başbakan Vladimir Putin, duydukları öfkeyi sert ifadelerle ortaya koydular da. Bu bapta mesela Putin, anlaşma ve modernizasyon planının iyi düşünülmeyen, profesyonel olmayan ve Rusya'nın çıkarlarını hesaba almayan bir plan olduğunu açıkça söylerken bunun sonucunda kendilerinin Avrupa Birliği ile bağlarını yeniden gözden geçirebilecekleri yolunda tehditkâr sözler de sarf etmiş bulunuyor.
Ukrayna-Avrupa Birliği ve Rusya arasındaki 'doğalgaz problemi' bugün anlattığım yeni gelişmeyle bizi de ilgilendiren yeni bir safhaya girmiş bulunuyor. Bizi de ilgilendiriyor; çünkü biz de doğalgazımızın önemli bir miktarını Ukrayna hatları üzerinden alıyoruz; dolayısıyla bu hatlarda meydana gelebilecek değişiklik ve gelişmeler bizi de etkileyebilir. Buna ilaveten Timoşenko'nun Brüksel'de 'Modernizasyon Nabucco gibi projelerden çok daha ucuza çıkacak. Böylece Avrupa Birliği'nin gaz ihtiyacı daha ucuza mal olacak' şeklindeki sözlerinin Türkiye'nin çok önem verdiği Nabucco projesine etkisi olup olmayacağı da ilgilenmemiz gereken bir konu elbette.
Ukrayna doğalgaz modernizasyonu işte bu yüzden bizim için de önemli bir konu sayılır...
Kaynak: Zaman
