Gelecek hafta Cuma günü yapılacak Sekizinci Meclis seçimleri için hazırlanan İran'da Türkiye'deki alışıldık biçimde parti örgütlenmeleri neredeyse mevcut değil. Halihazırda seçime katılmaya hazırlanan, daha ziyade din adamlarının ağırlık kazandığı, isimleri arasında da pek fark bulunmayan iki grup var.
Came-i Ruhaniyet-i Mubariz. (Mücadeleci Din Adamlığı Topluluğu)
Came-i Ruhaniyun-i Mubarız. (Mücadaleci Din Adamları Topluluğu)
Ruhaniyet-i Mubarız, daha ziyade sağ kanata mensup din adamlarından oluşuyor. Bu din adamları arasında en önemlileri Mehdevi Keni, Natık Nuri ve Rafsancani'dir. Ancak Rafsancani sağ kanadın liberal kesimini temsil ediyor. Bu nedenle de zaman zaman İran'da 'sol' olarak isimlendirilen kesim tarafından da destekleniyor.
Sol kanata mensup din adamlarının toplandığı Came-i Ruhaniyun içinde ise en önemli isimler Hatemi, Kerrubi ve Muhteşemi gibi mollalar.
Diğer bütün gruplar genellikle bu iki kesimle bütünleşecek şekilde organizasyonlarını gerçekleştiriyorlar.
Sag kanattaki en önemli gruplar arasında şunları sayabiliriz:
Cemiyet-i Mütelife-i İslami (Birleşik İslami Topluluklar) grubu. Tarihi devrimden öncesine uzanan bu grubun içinde, daha ziyade çarşı-pazarı ve esnafı temsil eden şahsiyetler ve bu topluluğun kadim liderlerinden biri olan Askerevladi, Tahran eski Belediye Başkanı Habibi gibi isimler yer alıyor.
Halihazırdaki Cumhurbaşkanı Ahmedinejat etrafında toplanan kesim, Rayiha-i Hoş-u Hidmed (Hizmetin Hoş Kokusu) olarak adlandırılıyor. Bu grupta çok da tanınmış bir isim yok. Grup, Ahmetinejat'ın popüler kişiliği etrafında şekillenmiş.
Sağ kanatta ünlü kişilikler arasında toplanmış birkaç grup daha bulunuyor. Laricani ve Tahran Belediye Başkanı Galibaf etrafında toplanan grup, iki örnek.
Ortada kabul edilen, ancak daha ziyade solla işbirliği yapan grup ise, Kargozaran (Girişimciler)'dır. Bu grup daha ziyade Rafsancani döneminde bu politikacı etrafında bulunan bürokrat ve bakanların, onun manevi liderliği etrafında bir araya gelmesiyle oluşmuş durumda. Halihazırda grup, Tahran eski belediye başkanı Kerbasçi tarafından yönetiliyor.
Ortada olmakla birlikte sola yakın kabul edilen Adalet ve Tovse (Adalet ve Kalkınma) partisinin lideri ise Rafsancani'nin kızı Fatıma Haşimi ve halihazırda stratejik araştırmalar merkezi ekonomi bölümü başkanı olan, eski milletvekili Novbaht.
Eski Devrim muhafızları Komutanı Muhsin Rızai de seçim dönemlerinde bir grup oluştursa da cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aldığı çok düşük oy oranının da gösterdiği gibi, politika alanında tutunamamış bir kişilik.
'Sol' olarak nitelendirilen reformist kesimde en güçlü grup, Cephe-i Müşarakat-i İslami, yani İslami Katılım Cephesi. Genellikle genç reformistlerden oluşan bu grup, hakiki liderleri eski cumhurbaşkanı Seyyid Muhammed Hatemi olsa da, uygulamada onun kardeşi Muhammed Rıza Hatemi tarafından yönetiliyor.
Reformist hükümetler döneminde meclis başkanlığı konumunda bulunan Ayetullah Kerrubi, şu dönemde parti oluşumu alanında en başarılı siyasetçi olarak görünüyor. Partisi İtimat-ı Milli, birçok şehirde örgütlenmiş durumda. Öteki partilerin çoğu örgütlü değil. İtimat-ı Milli partisi halihazırda pek güçlü görünmese de teşkilatlı çalıştığı için yakın gelecekte bütün ülke sathında güçleneceği öngörülüyor. Kerrubi seçimlere kimseyle ittifak etmeden katılıyor. Kadın hakları alanında tanınmış bir aktivist olan gazeteci, eski milletvekili Cemile Kediver bu partiyi destekliyor.
Sol kesimde ideolojik olarak güçlü ve Cemiyet-i Mütelife-i İslami'nin karşılığı olduğu söylenebilecek bir parti oluşumu ise, İslam Mücahitleri Derneği. Özgürlükleri en fazla savunan, Behzat Nebevi ve Taczade gibi önderlerinin büyük kısmının aynı zamanda devrimin başlarında devrimci söylemler alanında, 90'lı yıllardan itibaren ise reformist teorisyenler olarak öne çıktığı bu grup da halihazırda İran siyasal terminolojisinde 'sol' kesim içinde değerlendiriliyor. Grubun birçok üyesi, reformist hükümetler döneminde bakanlık konumunda bulundular...
