Irak’ın büyük siyasi kütleleri anlaşmayı başardı; Nuri el Maliki’nin başbakan, Celal Talabani’nin cumhurbaşkanı ve Usame Nuceyfi’nin parlamento başkanı olarak kaldığı anlaşmaya onay verildi. İyad Allavi’ye de yeni bir mevki yaratıldı.
Barzani kendini kanıtladı
Bir emrivaki dayatan bu anlaşma, mezhepçi yaklaşım ve bağlılıkların demokrasiden daha güçlü olduğunu kanıtlıyor. Bu nedenle birçokları uzun vadede anlaşmanın başarı şansından şüphe ediyor. Bu anlaşmanın sekiz aydır devam eden siyasi krize nokta koyacağı ve halihazırdaki boşluğu dolduracak uzlaşı hükümetinin kurulmasına yol açacağı doğru. Ancak söz konusu siyasi girişimde temsil edilmeyen güçlerin anlaşmaya ikna olmadığı da bir gerçek.
Allavi liderliğindeki Irak listesi anlaşmanın en büyük kaybedeni. Marttaki seçimi kazanan ve hükümeti kurma hakkını kazanan liste olmasına rağmen, hiçbir yeni kazanım elde edemedi. Zira parlamento başkanlığı Allavi’den önce de Sünnilerin payıydı. En büyük kazanan da kuşkusuz Maliki. Maliki, Sadr akımı ve mezhepçi güçlerin desteğiyle kendisini başbakan olarak dayattı.
Kürtler de bu çözümden veya mezhepçi paylaşımdan hatırı sayılır bir payla çıktı. Cumhurbaşkanlığı makamına yerleşmiş oldular ve bu durum gelecekte değiştirilmesi zor bir vakıa haline geldi. Erbil’de rakip kütleler arasındaki diyalog toplantılarına ev sahipliği yaparak bu anlaşmanın mühendisi haline gelen Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesud Barzani, önce Irak’ın, ardından Kürtlerin lideri olduğunu ispatladı. Rakibi Talabani’yi cumhurbaşkanlığında tutarak Kürt bölgesinden uzaklaştırmakta da başarılı oldu. Barzani, aylar sonra anlaşma mucizesinin gerçekleştirilmesiyle siyasi ve diplomatik gücünün yanı sıra ustalığını kanıtladı.
İran’ın keyfi yerinde
Bütün bu muammada aslan payını kazanan İran da göz ardı edilemez. İran başından beri ısrarla Maliki’yi destekledi ve Allavi’nin başbakanlığına veto koydu. Nihayetinde istediği oldu. Bu durum İran’ın Irak’taki nüfuzunu teyit etti. Ezeli düşmanı Saddam Hüseyin’i deviren savaşta tek bir kurşun atmayan İran, Irak’la sekiz yıl süren ve 1 milyondan fazla insanın öldüğü savaşta gerçekleştiremediğini Amerikalılar sayesinde elde etti.
Bu anlaşmanın ‘yeni Irak’ta reform ve ulusal uzlaşı açısından başlangıç noktası olması umuluyor, fakat önceki deneyimlerin insanı fazla iyimserlikten kaçınmaya sevk ettiğini söylemek gerek. (Londra’da Arapça yayımlanan Kuds ül Arabi gazetesi, başyazı, 12 Kasım 2010)
Kaynak: Radikal
