Çarlık Rusyası'nın Çerkes halkını sürgüne göndermesi, Kafkas-Rus Çarlığı savaşının sonucunda gerçekleşti. Rusya, stratejik öneme sahip olan Kafkas Dağları'nı kontrol altına almak amacıyla Kuzey Kafkasya'yı ele geçirme politikası izledi. Bu süreç, 1556 yılından itibaren başladı ve 308 yıl boyunca devam etti.

Ruslar, Çerkesleri yok etmek veya sürgün etmek suretiyle Kafkas Dağları'nın iç kesimlerine ilerlediler. Teslim olan Çerkeslere ise Çarlık ordusuna katılma veya göç etme seçeneği sunuldu. Ancak çoğu Çerkes, göç etmeye zorlandı.

21 Mayıs 1864 tarihinden itibaren Çerkes toplulukları, Osmanlı İmparatorluğu başta olmak üzere dünyanın çeşitli bölgelerine sürgün edildi. Resmi olmayan verilere göre, yaklaşık 1,5 milyon Çerkes bir ay içinde sürgüne tabi tutuldu. Sürgün sırasında yol şartları, salgın hastalıklar ve açlık gibi nedenlerden dolayı yaklaşık 500 bin Çerkes hayatını kaybetti.Sürgüne tabi tutulanlar, Karadeniz limanlarından (Anapa, Novorossiysk, Gelincik, Soçi, Adler vb.) gemilere bindirildi. Birçoğu Anadolu'ya getirilerek Ordu, Samsun, Tokat, Amasya, Sinop, Yozgat, Düzce, Adapazarı, Kocaeli gibi şehirlere iskan edildi. Bu sürgün, Çerkeslerin köklü bir toplumsal ve kültürel değişime uğramasına yol açtı ve sürgündeki Çerkes toplulukları, bugün hala bu bölgelerde yaşamaktadır.

Sürgüne tabi tutulan Çerkeslerin bir kısmı Orta Doğu'ya, özellikle Suriye ve Filistin'e yerleştirildi. Bu sürgün sürecinde, Çerkesler zamanla yerli halklarla karışarak bölgedeki toplumlarda entegre oldular.

Osmanlı İmparatorluğu'na sürgün edilemeyen Çerkesler ise Rusya'da bulunan Kazak köylerine yerleştirildi, özellikle Orta Laba ve Orta Kuban nehirleri bölgesinde.

Rusya'nın Çerkes halkını sürgün etme operasyonu, uzun bir süre önceden planlanmış ve adım adım gerçekleştirilmiş bir eylem olarak değerlendirilmektedir. Bu sürgün sırasında binlerce insan, Osmanlı topraklarına bile ulaşamadan hayatını kaybetmiştir. Bu olay, tarihin en acı olaylarından biri olarak kabul edilmektedir.

Türkiye'de yaşayan Çerkesler, bu acı olayı her yıl anmak için çeşitli etkinlikler düzenlemektedir. Anma törenlerinde, deniz kenarında "Nart ateşi" yakılır ve etrafında "mezar taşı nöbeti" tutulur. Ayrıca "Sürgün Andı" okunarak törenler sona erer. Bu etkinlikler, Çerkes sürgününü ve kayıplarını anmak, hatırlamak ve tarihi bilinç oluşturmak amacıyla yapılmaktadır.

Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Çerkes sürgünü vesilesi ile sosyal medya üzerinden paylaşımda bulundu. Erdoğan paylaştığı mesajında şöyle söyledi: Çerkes kardeşlerimizin 159 yıl önce yaşadığı büyük acıları halen yüreğimizde hissediyoruz. İnsanlık dışı yöntemlerle ana vatanları Kafkasya’dan sürgün edilmelerinin yıl dönümünde, hayatını kaybeden tüm kardeşlerimizi rahmetle yâd ediyorum.

Tarihte bugün ne oldu? Tarihte 13 Ağustos günü meydana gelen önemli olaylar
Tarihte bugün ne oldu? Tarihte 13 Ağustos günü meydana gelen önemli olaylar
İçeriği Görüntüle