ABD Başkanı'nın önemli siyah entelektüellerden birinin tartışmalı tutuklanışına verdiği tepki, söyleminin basının hep görmezden geldiği bir yönünü aydınlattı: Obama [eşit] medeni hakların ateşli bir savunucusudur ve bazı azınlıkların sıkıntılarının bilincindedir.
Irk sorununu çoktan aştıklarını söyleyen Amerikalıların bu takıntısı Barack Obama'nın iktidara gelişinden çok daha öncesine dayanmaktadır. Obama kısa pantolonlu bir çocukken, zengin ve iyi eğitim görmüş siyahlar ırksal gelişimin ve ırkçılığın artık var olmadığının simgesi olarak kullanılmıştı. Beyaz Amerikalılar bu tür bir deneyimi ender olarak yaşarlar. Genel kural olarak, beyazların kişisel ve profesyonel zaferleri bireysel cesaretlerinin ürünü ve uluslarının kurucu ideallerinin hep canlı ve güçlü olduğunun işareti olarak kabul edilir. Zirveye çıkmış Afrika kökenlilere ise bundan daha çirkin bir rol oynatılmaktadır. Üstelik bunlar en madunları dışlamayı hatta alçaltmayı hedefleyen kampanyada bir silah olarak da kullanılırlar. Onlara karşı geliştirilen klasik argüman şudur: "Dışlanmadan hiç söz etmeyin. Siz bir başarı simgesisiniz. Eğer diğerleri de kıçlarını kaldırmış olsalardı, sizin gibi başarılı olurlardı". Bu retorik, toplumsal açıdan dezavantajlı olmayı görmezden gelir. Bu anlayışa göre sadece erdemli olan ve sıkı çalışanlar başarılı olurlar, olamayanlar ise tembellerdir.
Obama, sırtına yüklemek için çok çalışılsa da bu rolü oynamayı reddetti. Obama her zaman ilk Afroamerikan başkanın seçilmiş olmasının kölelerin sırtında yükselen bu ülkede önemli bir tarihsel dönemeç olduğunu, ama ayrımcılığın da birdenbire ve mucizevi şekilde sona ermiş olduğu anlamına gelmediğini açık seçik ifade etti. Obama, söz konusu görüşünü, 22 Temmuz Çarşamba günü de, Massachusetts eyaletinin Cambridge kentinde Afroamerikan entelektüel, Harvard profesörü Henry Louis Gates Jr.'ın tutuklanması sonrasında da tekrarladı. Bu tespitler ırksal sorunlar hakkında Amerikan Başkanı'nın görüşü hakkında basının oluşturduğu görüşü altüst edebilir. Şimdiye kadar, doğru ya da yanlış, Obama, beklentilerine cevap vermediklerinde, siyahları kınamaya hazırmış gibi kabul ediliyordu. Obama, Washington Post gazetesi için gazeteci Eugen Robinson'a verdiği yakın dönemde yayınlanan mülakatta görüleceği gibi, söylemleri hakkında yapılan medyatik saptırmalardan şikâyet etmişti ve özellikle bu ay [medeni haklarda eşitliğin savunulması konusunda en etkili derneklerden olan] National Association for the Advancement of Colored People'ın (NAACP) toplantısında yaptığı konuşma hakkında yapılan değerlendirmeden özellikle rahatsız olmuşa benziyordu.
Obama, basının, söyleminin özellikle medeni hakları militanlarının düzenli olarak formüle ettiği eleştirileri ele alan yarısını tümüyle görmezden gelip, –Afroamerikan kilisesinin en önemli temalarından biri olan- "bireysel sorumluluk" hakkındaki tespitlerine aşırı ölçüde yer verdiğini düşünüyor. Başkan Obama, günümüzün aşılması gereken engelleri olarak, azınlıkların nüfuslarına oranla son derece yüksek sayıdaki işsiz ve mahkûma sahip olmalarından sağlık güvenliğine ulaşma sorunlarından söz etti. Obama, bu sözlerinin ardından, 1960'lı yıllarda siyah göstericilerin polis copuna ve polis köpeklerine direnme cesareti gösterdiklerini ve bugün de azınlıkların sorunlarını çözebilmek için aynı kararlılığın gösterilmesi gerektiğini de anımsattı.
"...Ancak yanılmayın, ayrımcılığın acısı ABD'de hep hissedildi. Aynı işi yapan beyaz ve erkek meslektaşlarından daha az maaş alan Afroamerikan kadınlar bunu hep hissetti." Seçim kampanyası sırasında Obama [beyaz karşıtı ve antisemit fikirlerin yazarı] Rahip Jeremiah Wright ile ilişkileri hakkındaki tartışma patlayana dek ırksal sorunlar hakkında doğrudan görüşünü açıklamaktan kaçındı. Obama, 22 Temmuz Çarşamba günü Gates'in tutuklanmasını yorumlamak zorunda kaldığında benzer bir an yaşadı. Obama, hemen anında yayılan yorumuyla, olay hakkında polisin, siyah profesör Gates'i evinde bulunduğu halde ve hiçbir suç işlememişken tutuklayarak, "aptalca" bir tepki gösterdiği açıklamasını yaptı. Yine Obama, bu sözlerinin ardından, polislerin orantısız dikkatlerinin siyah Amerikalılar için yaşamlarının acı bir yanı olduğunu da önemle belirtti. Şimdiye dek Obama'yı "ırksallık sonrası"nın bir soyutlaması olarak kabul edenler, kuşkusuz onun tespitlerini duyduklarında da şaşırmışlardır. Ama belki de bu şaşıran kişiler ilk kez Obama'yı gerçekten dinliyorlardı.
New York Times
Kaynak: Zaman
