İsminin etrafında bir sürü efsane ve bir sürü komplo teorisi bulunan RAND Şirketi, Amerikan Hava Kuvvetleri'nin talebi üzerine 1946 yılında kurulmuş, daha sonra da büyük ölçüde Amerikan Savunma Bakanlığı Pentagon'a hizmet veren bir düşünce üretme kuruluşuna dönüşmüş. Bugün kuruluşta 1600'den fazla kişi çalışıyor ve RAND (bu arada ismi de 'Research And Development'dan, yani 'araştırma ve geliştirme'den geliyor) her yıl onlarca araştırmaya, rapora imza atıyor.
İşte bu Amerikan ordusu ile geleneksel bağları çok yüksek olan düşünce kuruluşunun son raporlarından biri, doğrudan Türkiye ile ilgili. Raporun başlığı, 'Türkiye'de siyasal İslam'ın yükselişi.' Raporu RAND'e doğrudan Savunma Bakanlığı sipariş etmiş, yani parasını onlar vermiş, başlığı da herhalde onlar önermiş, 'Bizim için Türkiye'de siyasal islamı bir araştırır mısınız?' demişler.
135 sayfalık kapsamlı raporun bir özetini yarından itibaren Radikal'de okumaya başlayacaksınız, ben şimdiden içeriğe girip sizin tadınızı kaçırmayayım. Benim merakım, Pentagon'un neden böyle bir araştırma yaptırma gereği duyduğu.
Yanlış anlamayın, Türkiye'de 'İslamcı' kökleri bilinen bir partinin üst üste iki seçim kazanması ve ikinci seçim zaferinden birkaç ay sonra da kapatma davasıyla yüz yüze kalması durumunda bütün dünyanın konuya ilgi duyması son derece doğal. Bu bağlamda Amerikan hükümetinin, daha çok da Dışişleri Bakanlığı ve Beyaz Saray'a bağlı Ulusal Güvenlik Danışmanlığı'nın ilgisini de yadırgamamak gerekir. Ve eminim bu kuruluşlar, bizim görmediğimiz, bilmediğimiz onlarca iç yazışma, raporlama çalışması yapıyorlar Türkiye'deki son gelişmelerle ilgili.
Sadece onlar da değil, ABD'nin başkenti Washington'da yerleşik onlarca düşünce üretme kuruluşunda Türkiye uzmanları çalışıyor ve bu kuruluşlar da, siyasi yakınlıklarına göre Demokrat veya Cumhuriyetçi eğilimliler. İşte bu kuruluşlar da eminim bu çeşit raporlar hazırlıyorlar, hatta bir kısmını okuduk bile.
Ama açıkçası Amerikan Savunma Bakanlığı Pentagon'un tamamen siyasi içerikli bu konuda bir rapor ısmarlaması bana ilginç geldi. Anlaşılan rapor çok daha önce, en azından 2007 yılının ilk yarısında ısmarlanmış. O dönemden itibaren Türkiye'de siyasi tansiyonun arttığı ve 22 Temmuz 2007'de sürpriz sayılabilecek bir erken seçim yaşadığımızı dikkate alınacak olursa, Pentagon'un raporu 'doğru zamanda' ısmarladığını da söyleyebiliriz.
Bana ilginç gelen bir başka nokta, AKP'nin, kendi iddiasının tersine, 'siyasal İslam'ın içinde bir hareket olarak sunulması. Bu konuda diplomatik bir dil bile kullanılmıyor, doğrudan raporun başlığı zaten 'Türkiye'de siyasal İslam'ın yükselişi.'
Rapor bir yanıyla Türkiye'yi ve Türk siyasi yapısını samimi biçimde anlama gayreti. Ve yine rapor, Adalet ve Kalkınma Partisi konusunda elinden geldiğince tarafsız olmaya gayret etmiş. Yani rapor için 'AKP yanlısı' demekte de zorlanırım, 'AKP'ye eleştirel yaklaşan, AKP karşıtı' nitelemesini ise hiç kullanamam.
Ama bir şey kesin: Rapor, günümüzde Türkiye'de olup biten kavga veya çekişmeyi, 'Kemalist elitin son çırpınışları' diye özetlemeye çalışacağım bakış açısıyla gören onlarca, belki de yüzlerce son dönem 'analiz'inin son örneği.
Bu bakışın doğru olup olmadığını izninizle pazartesi günü tartışmak istiyorum ama belki bir cümleyi şimdi söylemem lazım: Eğer Türkiye'deki temel siyasi kavganın 'Kemalist elit' ile 'halkı temsil eden İslamcılar' arasında olduğunu kabul edecek olursak, zaten otomatikman 'Kemalist elit'in tamamen sahneden silinmesinin bir zaman meselesi olduğunu da kabul etmiş oluruz ki bu bence Türkiye'ye çok şematik bakmak olur.
Ama belki de uzaktan ve çok da detaya girmeye gerekmeden bakınca bu şematik bakış, öyle bakmak isteyenlerin işine gelen bir bakıştır. Ve özet olarak Amerikan Savunma Bakanlığı Pentagon da, bu özetlemeye çalıştığım bakış açısından Türkiye'deki 'kavga'nın son durumunu merak etmiş işte.
Yarından itibaren Radikal'i kaçırmayın bence...
Kaynak: Radikal