Rusya ile Azerbaycan arasında patlak veren gerilim, 27 Haziran 2025 tarihinde Yekaterinburg şehrinde Rus kolluk kuvvetlerinin düzenlediği operasyon sırasında başladı. Operasyonda, geçmişte işlenen bazı suçlarla ilgili şüpheli olarak görülen Azerbaycan vatandaşları ve Azerbaycan kökenli kişiler gözaltına alındı.
Gözaltına alınan kişilerden küçük ölçekli ticaretle uğraşan 59 yaşındaki Hüseyn Seferov, bir emniyet binasında; kardeşi, taksi şoförü 55 yaşındaki Ziyaddin Seferov ise güvenlik güçlerine ait bir araçta hayatını kaybetti.
Azerbaycan Adli Tıp Kurumu Başkanı Adalet Hasanov, iki kardeşin ölümüyle ilgili, “Kardeşlerden hiçbiri keskin bir nesne ya da ateşli silahla öldürülmemiş. Sert bir cisimle vurulmuş” açıklamasında bulundu.
ADLİ TESPİTLERDE AĞIR İŞKENCE İZLERİNE RASTLANDI
Yayımlanan adli tıp raporlarına göre, Hüseyn Seferov’un çok sayıda kaburga kırığına ve travmatik şoka bağlı olarak hayatını kaybettiği belirtildi. Ziyaddin Seferov’un da çok sayıda darbe sonucu travmatik şok geçirdiği açıklandı.
Aynı operasyon kapsamında gözaltına alınan diğer Azerbaycan vatandaşlarının da benzer şekilde işkenceye uğradığı, farklı derecelerde bedensel zarar gördükleri ve halen Rusya’daki sağlık kuruluşlarında tedavi altında oldukları bildirildi.
Bu gelişmelerin ardından Azerbaycan Başsavcılığı, iki vatandaşının gözaltında maruz kaldığı muamele nedeniyle kasten adam öldürme ve işkence suçlarından ceza soruşturması başlattı.
BAKÜ’DEN KARŞILIK: SPUTNİK BASKINI VE KÜLTÜREL İPTALLER
Olayın ardından Azerbaycan yönetimi, Rusya devlet haber ajansı Sputnik’in Bakü ofisine polis baskını düzenledi. Üç Rus gazeteci gözaltına alındı. Ayrıca Azerbaycan’da planlanan tüm Rus kültürel etkinliklerin iptal edildiği açıklandı.
Gözaltına alınan gazetecilerle ilgili henüz resmi bir açıklama yapılmazken, ülke basınında gazetecilerin resmi basın akreditasyonları dışında faaliyet gösterdikleri yönünde iddialar yer aldı.
RUSYA'DAN PROTESTO NOTASI
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan'ın Moskova Büyükelçisini bakanlığa çağırarak, Bakü’nün dostça olmayan eylemleri gerekçesiyle resmî protesto notasını iletti.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Bakü’de Sputnik ofisine yapılan baskınla ilgili, “Bu tür önlemler iki ülke ilişkilerinin ruhuna aykırı” dedi. Peskov ayrıca, “Bu aşırı duygusal tepkinin doğrudan temaslarda değişeceğini umuyoruz. Gazetecilerin serbest bırakılacağına inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
GERİLİMİN GEÇMİŞİNE DAİR BAŞKA OLAYLAR
İki ülke arasındaki gerilim, ilk kez bu olayla gündeme gelmedi. 25 Aralık 2024 tarihinde Azerbaycan’a ait bir yolcu uçağının, Rus hava sahasında yerden açılan ateş sonucu hasar alarak Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında düşmesi, iki ülke arasında tansiyonu yükseltmişti. Bakü yönetimi, olayla ilgili olarak Moskova’dan özür ve sorumluların cezalandırılmasını talep etmiş ancak yanıt alamamıştı.
Bu gelişmenin ardından Azerbaycan, Bakü’deki Rusya Kültür Merkezi’nin (“Rus Evi”) faaliyetlerini durdurmuş, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise 2. Dünya Savaşı'nın 80. yıl dönümü vesilesiyle Moskova’da düzenlenen törenlere katılmamıştı.
İKİ ÜLKE ARASINDAKİ TEMASLAR GÖZLEM ALTINDA
Gerilimin diplomatik düzeye taşınmasıyla birlikte, iki ülke arasında yürütülecek müzakerelerin seyri merak konusu oldu. Her iki tarafın da kamuoyuna yönelik açıklamalarında, karşılıklı suçlamalarla birlikte “temasların sürdüğü” vurgusu dikkat çekti.
Azerbaycan ve Rusya arasında yaşanan bu kriz, hem insani hem diplomatik boyutlarıyla bölge siyasetinde önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Sürecin nasıl şekilleneceği, tarafların önümüzdeki günlerde atacağı adımlarla netlik kazanacak.