24-27 Ekim tarihlerinde İstanbul eğitimle ilgili önemli bir kongreye ev sahipliği yaptı. Eğitim sorunu ilk olarak bu çapta masaya yatırılıyordu. Kongre, Türkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) ile İslami Araştırmalar Vakfı (İSAV) tarafından İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) üyesi 57 ülkeye yönelik olarak gerçekleştirildi. Kongreye Özbekistan'dan Bosna Hersek'e, Birleşik Arap Emirliği'nden Komor Adalarına, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nden Guyana'ya kadar toplam 38 müslüman ülkeden delegasyon katıldı. Kongrede, "İslam Ülkelerinde Geçmişten Günümüze Eğitimin Tarihçesi ve İnsanlığa Kazanımları", "21. Yüzyılda İslam Ülkelerinde Eğitim ve Kurumları", "İslam Ülkelerinde Radikalizm ve Eğitim", "İslam Ülkelerinde Eğitim Reformları", "İslam Ülkelerinde Mesleki Eğitim", "İslam Ülkelerinde Araştırma ve Eğitim", "Bir Batı Ülkesi ile Doğu Ülkesinin Mukayesesi", "Bir Geçici Bilanço ve Perspektifler" başlıkları altında 70 tebliğ sunuldu.
İslam ülkelerinde eğitim kongresi fikri oldukça önemli. Müslüman ülkeler arasında şimdiye kadar ekonomik, siyasi ve askeri alanlarda işbirliği yapıldı. Ancak çok ehemmiyetli ve yaşanan mevcut birçok soruna kaynaklık teşkil eden bir yapı olmasına rağmen –maalesef- eğitim ihmal edildi.
Eğitim Bakanları ve Bakan Yardımcıları seviyesinde protokol katılımlarının olduğu kongrenin açış konuşmasını, İslam ülkelerinde eğitim kongresi fikrini ilk ortaya atan İSAV Başkanı Prof. Dr. Ali Özek yaptı. Konuşmasında, insanın kâmil olabilmesi için, kendisinde potansiyel olarak yaratılan yetilerin açığa çıkarılarak yetenek ve karaktere dönüştürülebilmesi gerektiğini ifade ederek eğitimin önemine vurgu yapan Prof. Özek, 'En iyi yatırım insana yapılan yatırımdır. Bu bakımdan Müslüman ülkelerde okullaşma oranı artırılmalı ve özellikle kız çocukları eğitim sürecine dahil edilmelidir. İslam ülkeleri tıpkı Batının yaptığı gibi, birbirlerinin iyi taraflarını alarak yardımlaşmalı, ileri gitmeli ve Batı ile yarış yapabilmelidir' dedi.
Kongrenin bir başına önemli bir politik mesaj olduğunun altını çizen TASAM Başkanı Süleyman Şensoy ise yaptığı kısa konuşmada kongre için öngördükleri temel hedeflere vurgu yaparak amacın, Türkiye'nin ve katılımcı ülkelerin eğitim alanındaki deneyimlerini paylaşmak, ortak bir vizyon geliştirmek, eğitimdeki hata ve noksanlardan kaynaklanan radikal hareketleri ortadan kaldırmak olduğunu söyledi.
Protokol konuşmasını yapmak üzere kürsüye çıkan ve büyük beğeni toplayan bir konuşma yapan Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, Müslümanların mutlak surette toplumu yönlendirebilecek ve lokomotif vazifesi görebilecek yüzde 5'lik bir beyin takımı yetiştirmek üzere eğitim seferberliği yapmaları gerektiğini söyledi. Bugün birçok yönden sıkıntılar yaşayan İslam dünyasının geçmişindeki bilimsel ve teknolojik gelişmelerle iftihar etme hastalığını bir kenara bırakması gerektiğinin altını çizen Bakan Çelik, 'Avrupa'da ne zaman teknolojik bir gelişme olsa, bizden birileri çıkıp 'bunun âlâsı bizde vardı, şeklinde bir teselli arayışı içerisine giriyor. Oysa Batıya bugün sahip oldukları bahçenin çekirdeklerini biz vermiş olabiliriz. Ancak bizdeki çekirdek öylece durduğu halde, onlar bizden aldıkları çekirdekleri dikmiş, fidan haline getirmiş ve sonra bir bahçe elde etmişler.
Bugün kalkıp, bu bahçenin çekirdekleri bize aittir, demenin bir anlamı yoktur' dedi. Tüm dünya toplumları olarak geçmişte yaşamış olduğumuz olumsuzlukları, düşmanlıkları bir kenara bırakarak olumlu ve faydalı konularda işbirliği içerisinde olmak gerektiğini belirten Bakan Çelik, geçmişte Arapların bizi arkadan vurması, İngilizlerle büyük savaşlar yapmamız bugün ortak menfaatler sağlayacak konularda işbirliği yapmamıza engel olmamalıdır. Haklının güçlü değil de, güçlünün haklı olduğu bir dünyada yaşıyoruz.
olayısıyla siyasi alanda güç sahibi olabilmek için ekonomik alanda güçlü olmak gerekmektedir. Ekonomik açıdan güçlü olabilmek için de bilgi yönüyle güçlü olmak lazımdır. Çünkü bir ülkenin eğitim seviyesi ile kalkınması doğru orantılıdır' diye konuştu.
Ancak Bakan Çelik'in bu görüşüne, ilk gün tebliğ sunan Tunus Yüksek Eğitim Eski Bakanı Dr. Abdusselam Mes'udi, Batının kesinlikle maziyi ve intikamı unutmadığını söyleyerek bir şerh koydu ve İslam dünyasının bir kültürel insaf mücadelesi başlatması gerektiğini söyledi.
Protokol konuşması yapan Pakistan Milli Eğitim Bakanı Eşref Cavid ise, İslam ülkelerinin okullaşma noktasında yardımlaşmaları gerektiğini söyledi. Türkiye'den iş adamlarının gönüllü olarak Asya'da Afrika'da okullar açtığına değinen Konuk Bakan, aynı çalışmaların zengin körfez ülkeleri tarafından da gerçekleştirilmesi gerektiğini vurguladı.