Altın gibi ağır elementlerin evrendeki kaynağına ilişkin çalışmalar yürüten gökbilimciler, yeni bir hipotez üzerinde duruyor. CNN International’da yer alan habere göre, Columbia Üniversitesi’nden fizik doktora öğrencisi Anirudh Patel öncülüğünde yayımlanan bir araştırma, uzayda tespit edilen sinyallere dayanarak altının kökeni konusunda yeni bir açıklama sundu.
Salı günü The Astrophysical Journal Letters’ta yayımlanan çalışmaya göre, yüksek derecede manyetize nötron yıldızları olan magnetarlar, evrenin erken dönemlerinde altın üretiminde rol oynamış olabilir.
KİLONOVALAR VE YENİ VERİLER
Gökbilimciler 2017 yılında iki nötron yıldızının çarpışmasına tanıklık etti. Bu olayda, yerçekimi dalgaları ve gama ışını patlamaları gözlemlenmişti. Bu tür çarpışmalar, platin, kurşun ve altın gibi ağır elementlerin ortaya çıkmasına neden olduğu için “uzaydaki altın fabrikaları” olarak tanımlanıyor.
Ancak yeni araştırma, yalnızca nötron yıldızı birleşmeleriyle sınırlı olmayan bir üretim mekanizmasını gündeme getiriyor.
20 YILLIK VERİLERDEKİ SİNYAL
NASA ve Avrupa Uzay Ajansı teleskoplarından elde edilen ve yaklaşık 20 yıl boyunca arşivlenen veriler incelendi. Çalışmanın ortak yazarlarından biri olan Louisiana Eyalet Üniversitesi’nden astrofizikçi Eric Burns, bu verilere dayanarak evrenin erken dönemlerinde oluşmuş magnetarların, yıldız depremleri sırasında yoğun radyasyon yayarak altın gibi elementleri oluşturabileceğini ifade etti.
Burns, bu sürecin nötron yıldızı çarpışmalarından çok daha erken, yaklaşık 13,6 milyar yıl önce başladığını öne sürdü.
“YILDIZ DEPREMLERİ”
Nötron yıldızları, büyük yıldızların patlaması sonrası geride kalan son derece yoğun çekirdek kalıntılarıdır. Magnetarlar ise bu yıldızların çok daha nadir ve güçlü manyetik alanlara sahip türleridir.
Bu gök cisimleri zaman zaman “yıldız depremleri” geçirir. Bu olaylar, Dünya'daki depremlerle benzer şekilde ani enerji salımıyla ortaya çıkar. Burns, bu patlamaların çok güçlü radyasyon dalgaları yaydığını ve bunun da ağır elementlerin oluşumuna zemin hazırlayabileceğini belirtti.
Bilim insanları, magnetarların nasıl oluştuğunu tam olarak anlamaya çalışıyor ancak bu tür yıldızların evrenin ilk yıldızlarından kısa süre sonra ortaya çıktığı düşünülüyor.