İran ile Ermenistan arasındaki ilişkiler giderek gelişiyor, liderler seviyesindeki resmi ziyaretler de artıp duruyor. Nitekim bu çerçevede İran Cumhurbaşkanı, bu hafta pazartesi günü Erivan'daydı.
İki gün olarak planlanan ve ilan edilen bu önemli ziyarette 4 önemli konuda mutabakat zaptı ilgili yetkililerce imzalandı. Karşılıklı olarak iki ülkede konsolosluklar açılması, merkez bankaları arasında işbirliğinin geliştirilmesi, ortak yatırımlarının artırılması, Iran Saba Nirou adlı İranlı enerji şirketinin Ermenistan'da rüzgâr santralı kurması yönündeki yeni anlaşmalardı bunlar.
Ne var ki, sağlanan bu yeni anlaşmalara rağmen Ahmedinejad'ın ziyareti üzerine bir de gölge düşmüş bulunuyor. Bu da Ahmedinejad'ın iki gün olarak planlanan ve ilan edilen ziyaretinin sadece bir gün sürmesi, ziyaretin ikinci gününün bizzat Ahmedinejad tarafından iptal edilerek gerçekleşmemesi, Ermenistan açısından oldukça rahatsız edici bir durumun ortaya çıkması ile ilgili.
Bunu da Ermenistan Cumhurbaşkanı Koçaryan'ın Basın Sözcüsü Viktor Sogomanyan, "Cumhurbaşkanı Ahmedinejad İran'da beklenmeyen gelişmelerin ortaya çıkması üzerine ziyaretinin ikinci gününü iptal etmiştir." diyerek açıklamaya çalışmış bulunuyor. Haber ajansları da bu konuda benzer açıklamalar yapıyorlar.
Bu durumda ister istemez 'Beklemeyen gelişmeler acaba ne?' diye sormak ve buna cevap aramak gerekiyor. Ermenistan'daki bazı kaynaklar 'beklenmeyen gelişmeleri' İran dini lideri Rehber Ali Hamaney'in öteden beri söylenen rahatsızlığına bağlıyorlar. Ancak İran, bu söylentileri yalanlıyor, Hamaney'in rahatsızlığının söz konusu olmadığını sürekli söylüyor. Bu bakımdan biz de bu rahatsızlık iddiasına pek katılmıyoruz.
Diğer yandan başka kaynaklar, ziyaretin ikinci gününün iptalini İran'da olduğu söylenen iktidar mücadelesine bağlıyor, bu bağlamda iptali en son olarak İran'ın nükleer başmüzakerecisi Ali Laricani'nin istifası ile ortaya çıkan yeni durumla açıklamaya çalışıyorlar. Biz bu iddia ve açıklamaya da katılmıyoruz.
Bu konudaki üçüncü iddia ise Ahmedinejat'ın ziyaretinin ikinci günü Erivan'daki 1915 anıtına çelenk koyma ve Ermenistan Parlamentosu'nda yapacağı ve ister istemez 1915 olaylarına değinmek zorunda kalacağı konuşmadan kaçınma arzusunu kapsıyor. İddiaya göre Ahmedinejad bunları yapıp da Türkiye'yi gücendirmekten, incitmekten kaçınmış oluyor. Biz de bu iddiaya katılıyor ve bunun Ahmedinejad'ın ikinci günü iptal kararını en iyi açıklayan iddia olduğuna inanıyoruz.
Ahmedinejad muhtemelen ziyaret programı yapılırken Ermeni yetkilileri doğrudan rahatsız etmemeyi düşünerek ikinci günün programına itiraz etmemiş; ama ikinci günü iptal etmeyi içinden kararlaştırmış bulunuyor ve bu şekilde hareket etmiş oluyor.
Diğer yandan, Ahmedinejad'ın ikinci günü iptal etmesi Ermeni iddialarını tamamen ret ettiği anlamına da şüphesiz gelmiyor. Ahmedinejad, ziyaretin birinci günündeki temaslarında 'soykırım' ifadesini kullanmamaya özen gösterirken 1915 olayları ile ilgili olarak İran'ın her zaman Erivan'ın yanında olduğunu da söylemeden edememiş, İran'daki Ermenilerin her yıl 24 Nisan günü 1915 olaylarını andıklarını da hatırlatmadan edememiş bulunuyor. Kısacası Ahmedinejad ziyaretinin ikinci gününü iptal ederek bir yandan İran-Türkiye ilişkilerine değer verdiğini gösterirken diğer yandan İran-Ermeni ilişkilerinin de kendileri açısından önemli olduğunu ortaya koymuş bulunuyor.
Ahmedinejad'ın bu tavrı şüphesiz İran'ın dış politikasının bazılarının inandığı gibi ideolojik temele değil pragmatik ve faydacı temel üzerine oturduğunu açıkça gösteriyor. Çok ideolojik görünen Ahmedinejad'ın ikinci günü iptal etmesi ve ülkesine dönmesinin izahı bize göre işte böyle...
Kaynak: Zaman