Başkan Barack Obama’nın, Afganistan’daki Amerikan güçlerinin komutanı Orgeneral Stanley McChryatal’i görevinden alması, ABD’de askerlerle siviller arasında bir sürtüşmenin var olduğunu ortaya koydu.
Bu, ABD’de sık görülen bir durum değil; ancak “McChrystal olayı” Amerika gibi bir demokraside dahi bazen böyle bir sorunun yaşandığını gösteriyor.
Bu olayda bir komutan, alenen sivil otoriteye karşı çıkma cüretini göstermiştir; ancak sivil yönetim de bu davranışı affetmemiş, kendi otoritesinin daha üstün olduğu mesajını açıkça vermiştir.
Başkan Obama’nın yaptığı açıklamada Org. McChrystal’ın sözlerini “sivil otoritenin askerler üzerindeki kontrolünü zedeleyecek” nitelikte bulduğunu, bunun ise “Amerikan demokrasisinin temeli” ile ilgili bir konu olduğunu belirtmesi çok anlamlıdır.
İlk bakışta Amerikalı komutanın “Rolling Stones” adlı dergide yayımlanan sözleri o kadar ciddiye alınacak gibi görünmeyebilir.
Nitekim röportajda, McChrystal’ın “dedikodu” cinsinden bazı lafları yer alıyor. General, özellikle Afganistan stratejisini belirleyen ve uygulayan Başkan Yardımcısı Biden, Özel Temsilci Holbrooke, Büyükelçi Eikenberry gibi yetkililer hakkında alaylı bazı ifadeler kullanıyor.
Sivil otorite üstün...
Bir komutanın yönetimin ileri gelenlerine karşı böyle bir dil kullanması elbet hoş (ve akıllıca) değil. Ama bunun bedelinin görevden atılmak suretiyle ödetilmesi, bu davranışın çok ciddi ve affedilmez sayıldığını gösteriyor.
Evet, Obama bir askerin, savaş durumunun ortasında, sivillere karşı ileri geri laf etmesine izin verilemeyeceğini, sivil otoritenin her şeyin üstünde olduğunu kanıtlamak istemiştir.
Başkan’ın bu duruşunun derin bir anlamı var. “Guardian” gazetesinde Simon Tisdall’ın belirttiği gibi, bu olay Obama’nın generallerle problemleri olduğunu gösteriyor. ABD yıllardan beri savaş halinde bulunan bir ülke. Askerler sürekli savaş teorileri ve doktrinleri üretiyorlar. Bu da kendilerine siyasal ve sosyal bir etkinlik kazandırıyor, toplumda militarist eğilimleri cesaretlendiriyor...
İste Obama, Org. McChrystal’ı işinden atarken, bir bakıma giderek palazlanan askerlere haddini bildirmeyi amaçlamıştır.
Bu asker, çok parlak bir sicile sahip bir komutan bile olsa...
Obama’nın deyişiyle bu değişiklik sadece “personel”de yapılıyor, yoksa “strateji”de değil. Yani, Afganistan’da McChrystal’ın mimarı olduğu ve bizzat uygulamaya koyduğu strateji gene aynı kalıyor. Şimdi bu stratejiyi sürdürmek, McChrystal’ın yerine atanan Irak’taki Amerikan güçlerinin komutanı David Petraeus’a düşüyor.
Affedilmez hata
Obama’nın bir yıl önce açıkladığı bu strateji, Washington’da çok tartışılmaya başlandı. Nedeni de istenen sonuçların alınamaması, savaşın yayılması ve Taliban’ın da daha güçlü bir varlık göstermesidir.
Bu stratejinin hedefi, bir yandan Taliban’ı (ve El Kaide’yi) saf dışı etmek, diğer yandan da Afganistan halkına yardımcı olmak, kurumları güçlendirmek, yaşam koşullarını iyileştirmektir. Yönetim bu amaçla ülkeye 30 bin asker daha göndermiş durumda.
Savaşta istenen sonucun alınmaması karşısında bu stratejiden vazgeçilmesini, Amerikan askerlerinin bir an önce geri çekilmesini isteyenler var. Obama buna karşı. Aslında Org. McChrystal da öyle...
Onun hatası, sivillere dil uzatması oldu. Obama’nın onu görevden alması, ABD’de bunun affedilmez bir hata olduğunu gösterdi...
Kaynak: Milliyet